Optimalisatie van de leefbaarheid en het stadsklimaat in een smalle street canyon
Indy Mertens
Master
Stedenbouw
en ruimtelijke planning
2021— 2022
ontwerp
promotoren
Maarten Van Acker
Dimitri Voordeckers
Voorpagina die een onderscheid maakt tussen het bestaande ontwerpvoorstel van de stad en het plan met toepassing van leefbaarheidstools
Render van de kruising tussen Diepestraat en Lange Beeldekensstraat. In dit scenario is er een voetgangerszone waarbij er maximaal ingezet wordt op leefbaarheidstools
Optimalisatie van de leefbaarheid en het stadsklimaat in een smalle street canyon
Historisch smalle street canyons kunnen leefstraten worden, mits toepassing van een slimme verkeerscirculatie. Bij de heraanleg van de straat moet de focus liggen op het verhogen van de leefbaarheid. Dit kan door in te zetten op een beter stadsklimaat, waarbij meer groen, bomen en water cruciaal zijn. Verder is het belangrijk om de straat terug een sociale functie te geven met meer ontmoetingsplaatsen, pleinen en geveltuinen.
Smalle street canyons (straten ingesloten door aaneengesloten façades van gebouwen met een beperkte straatbreedte) zijn knelpuntzones voor de leefbaarheid in de stad. Ze hebben een gebrek aan natuurlijke ventilatie, waardoor de luchtpollutie in de straat blijft hangen. Door de mate van graad aan verharding en bij gebrek aan groen en water zijn deze straten zeer gevoelig voor het ‘urban heat island effect’. Verder zorgt de beperkte ruimte voor conflicten tussen auto’s, fietsers, voetgangers en de bewoners zelf. Stedenbouwkundigen hebben voor deze straten nood aan specifieke ontwerptools, die helpen de leefbaarheid te verhogen.
Uit de wetenschappelijke literatuur werden de oorzaken, gevolgen en oplossingen van (on)leefbaarheid afgeleid. Deze zijn verder verwerkt in een toolbox, die concrete ruimtelijke ingrepen formuleert om de leefbaarheid via stedenbouwkundig ontwerp te verbeteren. Hierbij zijn volgende thema’s die inwerken op de vier facetten van leefbaarheid naar voren gekomen: groen, beweging, straatgeometrie, modal shift, geluidshinder, hittestress, luchtkwaliteit en veiligheid. De toepassing van de tools is aangetoond in een concrete case study van de Lange Beeldekensstraat. Hierbij zijn de tools op specifieke locaties gehanteerd als basis voor een ontwerp om de straat te kunnen heraanleggen. Daarbij wordt de vergelijking gemaakt met het bestaande ontwerp. Zo worden de gemiste kansen van dat ontwerp duidelijk.
Voorafgaand aan het ontwerpproces is er aan de hand van een interview met het locale Buurtactiecomité Lange Beeldekensstraat vastgesteld wat de verzuchtingen van de buurtbewoners zijn. De resultaten van deze masterproef werden eveneens opnieuw afgetoetst met datzelfde buurtactiecomité.