‘Where is the fruit in our food?’ Een comparatief onderzoek naar het potentieel van stadslandbouw als drager van gezondere voedselomgevingen in Antwerpen en Madrid
Pim Van Reempts
Master
Stedenbouw
en ruimtelijke planning
2021— 2022
onderzoek
promotoren
Thomas Vanoutrive
Marian Simón Rojo
De volkstuin ‘Jardin de los Libros Nómadas’ in Opañel, Madrid.
Weergave van een ontwerp voor de speelplaats van het Stedelijk Lyceum Olympiade, gemaakt door een leerling tijdens de ontwerpstudio ‘stadslandbouw’.
‘WHERE IS THE FRUIT IN OUR FOOD?’ EEN COMPARATIEF ONDERZOEK NAAR HET POTENTIEEL VAN STADSLANDBOUW ALS DRAGER VAN GEZONDERE VOEDSELOMGEVINGEN IN ANTWERPEN EN MADRID
De relatie tussen voedsel en ruimte is de laatste jaren in zowel maatschappelijke als academische debatten sterk toegenomen. Vooral stedelijke omgevingen worden gezien als de plaats waar gezonde voeding beperkt voorradig en ongezonde voeding meer voorhanden is. Steeds meer zoeken stedelingen naar alternatieve voorzieningsmethoden om deze voedselkwestie aan te kaarten, waarvan een bekende vorm de stadslandbouw is, maar in hoeverre zijn stadsinwoners hiermee gebaat?
Die vraag stond centraal in deze masterproef. In tegenstelling tot in eerdere onderzoeken, die abstracter of geografisch van aard zijn en dus een grotere schaal hanteerden, werden twee stedelijke wijken als voedselomgeving geanalyseerd. In het teken van een uitwisseling naar Madrid kon zo een internationale vergelijking tussen het Kiel in Antwerpen en Opañel in de Spaanse hoofdstad gemaakt worden.
Eerst en vooral werden de huidige voedselvoorzieningen in beide wijken in kaart gebracht, die de mate weergeven waarin het gebied als al dan niet gezond of ongezond geduid kan worden. De focus lag echter voornamelijk op de zoektocht naar de rol die stadslandbouw in de desbetreffende gebieden kan spelen. Hoewel uit literatuuronderzoek is gebleken dat autarkie in voedselvoorziening binnen de gebieden vrijwel onmogelijk is, was het toch nuttig om een ruimtelijke analyse van de implementatiemogelijkheden voor stadslandbouwprojecten in de omgevingen uit te voeren.
Uit deze studie kwam naar voor dat publieke ruimte en geschikte bewerkbare daken waardevolle plaatsen voor stadslandbouw kunnen zijn. Toch is uit de literatuur gebleken dat het eerder aangeraden is om op zoek te gaan naar bepaalde strategische locaties om stadslandbouw te beoefenen. De meerwaarde van stadslandbouw situeert zich immers niet zozeer in de rechtstreekse productie van voedsel, maar zoals vele academici reeds aantoonden eerder in een socio-culturele rol. Samen voedsel produceren creëert gedeelde kennis en waarden omtrent voedsel, die essentieel zijn om een voedselsysteem te transformeren. De conclusie van deze masterproef is dat implementatie op scholen een cruciale rol in die transitie kan spelen.