De bouwshift via het vergunningenbeleid
Annemie Troosters
Master
Stedenbouw
en ruimtelijke planning
2021— 2022
onderzoek
promotoren
Thomas Vantoutrive
Guy Vloebergh
selectieschema houdende slecht gelegen juridisch aanbod aan onbebouwde percelen
Uittreksel uit de kaartresultaten van het onderzoek met aanduiding van de geanalyseerde percelen per categorie
DE BOUWSHIFT VIA HET VERGUNNINGENBELEID
Vlaanderen draagt het principe van bouwshift al enkel jaren uit als ruimtelijke visie tegen 2040: geen inname meer van extra ruimte en al zeker niet op locaties die op vlak van mobiliteit en voorzieningen slecht gelegen zijn. Er zijn nog geen concrete haalbare en betaalbare instrumenten goedgekeurd om deze shift waar te maken. Kan een lokaal bestuur gebruik maken van haar vergunningenbevoegdheid om aanvragen op slecht gelegen locaties te weigeren?
Voor het onderzoek werd een methodiek uitgewerkt om het slecht gelegen aanbod aan onbebouwde percelen te selecteren. Daarna werden verschillende criteria geselecteerd op basis waarvan een lokaal bestuur een aanvraag tot vergunning volgens de VCRO moet beoordelen: weguitrusting, watertoets, natuurtoets, mobiliteitsimpact, cultuurhistorische aspecten, bodem en hinder. Elk criterium werd gekoppeld aan een overeenstemmende GIS-datalaag zodoende het criterium te objectiveren. Tot slot werd aan elk criterium een score gegeven die uitdrukt hoe zwaar een criterium doorweegt in de beoordeling.
De resultaten van het exploratief onderzoek tonen dat de helft van het totale aanbod aan onbebouwde percelen gelegen is buiten de kern. De geanalyseerde percelen werden op basis van hun totale score onderverdeeld in drie categorieën: percelen met een hoge weigeringskans, met een matige weigeringskans en waar geen weigeringsbeslissing mogelijk is. De studie concludeert dat tot 70% van de onbebouwde percelen gelegen buiten de kern en in woongebied niet kan gevrijwaard worden.
De realisatie van een ambitieuze bouwshift lijkt onhaalbaar. De studie poneert enkele aanbevelingen om een eerste belangrijke stap te zetten: strengere wetgeving, een duidelijk bestuurlijk traject en samenwerking.
Een bouwshift tegen 2040 is volgens de studente immers nog maar de eerste stap naar een duurzame ruimtelijke ordening. Een echte kentering impliceert na 2040 een traject naar regeneratieve stedenbouw waarbij niet alleen onbebouwde percelen worden gevrijwaard maar waarbij ook een herstel van de open ruimte wordt nagestreefd door bebouwde slecht gelegen percelen terug te geven aan de open ruimte.